อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นชุมชนเมืองที่มีการขยายตัวไปตามแนวถนน ซึ่งเชื่อมระหว่างตัวอำเภอกับสนามบิน โดยผังเมืองได้กำหนดเขตการใช้ที่ดินบริเวณนี้เป็นพื้นที่พาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัย

รูปแบบการใช้ที่ดินตามผังเมืองปัจจุบัน

แต่เมื่อพิจารณาถึงสภาพทางภูมิศาสตร์แล้วจะพบว่า แนวถนนนี้พาดผ่านพื้นที่ที่เป็นทางน้ำหลากที่จะไหลจากทางด้านลาดเขาออกสู่ทะเล การวางผังเมืองและการกำหนดแผนการใช้ที่ดินดังกล่าวจึงจัดว่าไม่สอดคล้องกับภูมิอากาศ โดยเป็นการส่งเสริมให้ตัวเมืองขยายตัวไปสู่พื้นที่เสี่ยงน้ำท่วมมากขึ้นและเกิดความเสียหายสูง ไม่ต่างจากกรณีน้ำท่วมในปี พ.ศ.2554

ข้อมูลการคาดการณ์ภูมิอากาศอนาคตแสดงให้เห็นว่าพื้นที่ดังกล่าวมีแนวโน้มที่จะมีปริมาณฝนเพิ่มสูงขึ้น และรอบการเกิดฝนตกหนักก็มีแนวโน้มที่จะเกิดบ่อยขึ้น สรุปได้ว่าชุมชนเมืองพุนพินน่าจะมีแนวโน้มเสี่ยงต่อภาวะน้ำท่วมมากขึ้นในอนาคต

ภาวะน้ำท่วมในปี พ.ศ.2554

แนวคิดเพื่อเป็นการปรับตัวต่อความเสี่ยงในระยะยาวคือ การปรับผังเมืองใหม่ โดยเสนอให้มีการพัฒนาเมืองพุนพินในลักษณะเมือง 2 ศูนย์กลาง จัดให้ 2 พื้นที่ ที่จะมีการขยายตัวมากขึ้น - พื้นที่การค้าและพื้นที่อยู่อาศัย ให้ไปรวมอยู่ทางด้านสนามบินซึ่งเป็นพื้นที่ดอน ซึ่งมีความเสี่ยงน้ำท่วมต่ำ และปรับแผนการใช้ที่ดินในเขตพื้นที่น้ำหลากให้เป็นพื้นที่สีเขียวเพื่อเปิดทางให้น้ำหลากไหลลงทะเลได้อย่างสะดวก

แนวคิดการปรับผังเมืองใหม่ให้สอดคล้องกับ ภูมิอากาศในอนาคต

อย่างไรก็ดี การปรับตัวของชุมชนเมืองในระยะยาวก็อาจรวมถึงการปรับรูปแบบ อาคารบ้านเรือนและระบบทางระบายน้ำในเขตเมืองเก่า เพื่อให้สามารถรับมือกับ ปัญหาน้ำท่วมได้ดีขึ้นด้วย

กรณีตัวอย่างนี้แสดงให้เห็นถึง การปรับกระบวนทัศน์โดยการแสวงหายุทธศาสตร์ การพัฒนาใหม่ และปรับทิศทางการพัฒนาให้สอดคล้องกับภูมิอากาศในอนาคต เพื่อเป็นการลดความเสี่ยงของเมืองในระยะยาว

แนวคิดการปรับรูปแบบการใช้ที่ดินใหม่ให้สอดคล้องกับภูมิอากาศในอนาคต

*ผลสรุปจากโครงการวิจัย “แนวทางการวางแผนด้านผังเมือง เพื่อรองรับความ เสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ : กรณีศึกษาปัญหาน้ำท่วมและแนวทางการ จัดการน้ำท่วมในเขตผังเมืองรวมอำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี”
โดย ดร. วนารัตน์ กรอิสรานุกูล มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ภายใต้การสนับสนุนจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย